Dẫn nhập

Tháng 8/2014, thầy Nhất Hạnh cho lưu hành một "bản dịch mới" của Tâm kinh Bát-nhã, kèm theo là một lá thư của thầy gửi cho các đệ tử (nhưng lưu hành rộng khắp mạng Internet) giải thích về "Lý do tại sao phải dịch lại Tâm kinh". Qua những phê phán của thầy đối với các bản dịch cũ là "đã gây ra nhiều hiểu lầm qua các thời đại", nhiều Phật tử đã bày tỏ sự hoang mang đối với sự việc này.

Tháng 11/2014, tôi viết bài "Có nên dịch lại Tâm kinh hay không?" đăng trên Thư viện Hoa Sen để giải tỏa phần nào những hoang mang cho nhiều Phật tử, nhất là các Phật tử trẻ. Ngay sau khi đăng tải trong vòng 24 giờ, bài viết đạt hơn 2.000 lượt xem và theo anh Tâm Diệu, Trưởng Ban Biên Tập Thư viện Hoa Sen thì đây là một "kỷ lục chưa từng có". Điều này thể hiện sự quan tâm rộng rãi của đa số Phật tử đối với vấn đề này. Bài viết này cũng được đăng tại đây.

Tháng 3/2016, Jayarava viết bài phê phán "bản dịch mới" này với khá nhiều ý tưởng tương đồng với bài viết của tôi trước đây, nhưng kèm theo đó có nhiều dẫn chứng so sánh từ thủ bản Sanskrit để chỉ ra thêm rất nhiều sai lệch khác. Bài viết bằng Anh ngữ đăng tải ở đây, nhưng phải đến gần đây mới có bản Việt dịch của thầy Phước Nguyên được đăng trên Thư viện Hoa Sen ở đây. Thật không may là bản dịch của thầy Phước Nguyên có hàng loạt sai sót nghiêm trọng, làm biến đổi nhiều ý nghĩa trong nguyên bản Anh ngữ. Vì thế, tôi đã có viết thư thông báo điều này cho Thư Viện Hoa Sen và qua đó dịch giả đã tiếp thu những sai sót do tôi chỉ ra, chỉnh sửa lại bản dịch và xin lỗi độc giả. Tuy nhiên, do quá trình đăng tải của bản dịch đã lan rộng đến nhiều trang mạng khác, và bản dịch đã sửa này cũng chưa thực sự hết lỗi, nên chúng tôi quyết định không đưa vào tập khảo luận này.

Sau khi chuyển dịch bài viết của Jayarava, chúng tôi nhận thấy có nhiều bất ổn trong quan điểm của bài viết này. Một số nhận xét của Jayarava trong chừng mực nào đó vẫn không tránh khỏi phần chủ quan cũng như nghiêng về mặt lý luận văn bản học nhiều hơn là sự trực nhận của một người Phật tử. Do đó, việc đăng tải bài viết của Jayarava chỉ nhằm mục đích mở rộng sự tham khảo cho độc giả, còn việc có chấp nhận những quan điểm của ông hay không là tùy sự phán xét của mỗi độc giả. Bản thân chúng tôi cũng đã có một bài viết bày tỏ quan điểm riêng trong Khảo luận này, nhằm làm rõ thêm những điểm mà Jayarava nêu lên nhưng không đủ luận cứ.

Xét thấy Tâm kinh là một văn bản cực kỳ quan trọng hầu như đối với mọi tông phái trong Phật giáo, chúng tôi biên soạn Khảo luận này nhằm cung cấp cho độc giả một nguồn tư liệu đa chiều, với hầu hết các quan điểm khác nhau về Tâm kinh. Hy vọng thông qua đó mỗi người sẽ có được cách tiếp cận Tâm kinh của riêng mình.

Trên tinh thần đó, tập Khảo luận này sẽ thu thập tất cả những dữ kiện cần thiết cho việc khảo cứu Tâm kinh xoay quanh các vấn đề trên, cũng như các nhận xét và quan điểm riêng của người biên soạn. Hy vọng sự hình thành và lưu hành tập Khảo luận này sẽ tạo điều kiện dễ dàng hơn cho những ai quan tâm đến Tâm kinh có thể tìm hiểu một cách thấu đáo từ nhiều góc độ.

Trân trọng,

Nguyễn Minh Tiến

none

TỪ ĐIỂN HỮU ÍCH CHO NGƯỜI HỌC TIẾNG ANH

DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH