Phật dạy, “Nếu ai tạo nghiệp thiện lành, tốt đẹp thì được phước an lạc, thảnh thơi; ai tạo nghiệp ác bị quả báo sa đọa, khổ đau”, thì Phật đồng ý.

Về thuyết nghiệp báo Phật dạy, “Cận tử nghiệp là nghiệp gần chết và tích luỹ nghiệp là nghiệp chứa nhóm thuần thục trong nhiều kiếp”. Tại sao nói “làm ác chịu quả báo ác, làm thiện được quả báo thiện”, thì Phật đồng ý, mà nói tạo nghiệp ác sau khi chết bị đọa địa ngục, làm lành sau khi chết về cõi Trời thì Phật không chịu, vì cớ sao?

Cận tử nghiệp là nghiệp mới tạo tác lúc gần sắp chết, tích lũy nghiệp là nghiệp huân tập lâu dài, hai loại có sức mạnh chi phối nhau mà quyết định đưa người chết đến cõi an lành hay cõi xấu dữ.

Như có người tích lũy nghiệp lành thuần thục từ xưa đến nay, nhưng bất thần họ si mê, dại dột, bị người kích động, xúi dục làm điều ác, trong lúc làm điều ác như thế đáng lý phải đọa địa ngục, nhưng vì tích lũy nghiệp lành của họ còn quá nhiều nên không thể nào bị đọa địa ngục liền.

Nhưng có người làm nhiều điều ác như sát sinh hại vật, đáng lý phải đọa địa ngục liền, nhưng khi gần chết họ biết hướng về điều lành, tâm họ luôn nghĩ tưởng đến điều thiện lành, tốt đẹp, nên không bị đọa địa ngục. Cho nên, ai nói làm ác sau khi chết nhất định đọa địa ngục, làm thiện lên thiên đàng thì chưa chắc hẳn như vậy. Vì khi sống họ có làm ác, nhưng đến khi lúc gần chết, cận tử nghiệp thiện của họ quá mạnh, có thể chuyển được nghiệp xấu mà sinh về cõi an lành.

Còn có người tuy làm nhiều điều thiện ích khi còn

sống, nhưng khi gần chết họ bất giác nóng giận, hờn mát quá đáng, nên nói năng và suy nghĩ không đúng. Lúc đó, cận tử nghiệp ác có thể đưa họ đến các đường xấu. Cho nên, người khôn ngoan sáng suốt không phải chỉ tu khi gần sắp chết, hoặc có người nói chỉ tu ở giai đoạn thân còn mạnh khỏe, mà ta phải thường xuyên gìn giữ thân-miệng-ý lành của mình như đưa đám ma mẹ vậy. Ta phải tu từ khi ta còn trẻ trung, mạnh khỏe, cho đến khi già bệnh, ta phải ráng gìn giữ trước sau như một về ý thiện thì mới bảo đảm đi con đường thiện lành.

Khi xưa, có Ma ha Nam, con của Cam Lộ Phạm Vương, em con nhà chú bác với đức Phật. Ma ha Nam tu theo hạnh làm người giữ năm giới, thọ bát quan trai, tu thập thiện. Một hôm mới hỏi Phật rằng:

“Kính bạch đức Thế Tôn, bình thường con tu giữ năm giới, thọ bát quan trai, tu thập thiện, giả sử con chết bất đắc kỳ tử bởi một tai nạn bất ngờ xảy ra, sau khi chết con sẽ đi về đâu?”

Phật không trả lời mà đưa ra một ví dụ:

“Có một cây, thân và cành cây nghiêng về một bên. Vậy khi cưa, thân cây sẽ ngã về bên nào?”

Maha Nam đáp:

“Thì dĩ nhiên là cây sẽ ngã về phía mà nó đang nghiêng”.

Phật dạy tiếp:

“Cũng vậy, bình thường ông hay làm điều thiện lành, khi chết bất đắc kỳ tử, tuy có bị khủng hoảng đôi chút, nhưng nhờ nghiệp thiện tích lũy quá nhiều sẽ hướng ông đến chỗ an lành, không có gì mà ông phải lo sợ”.

Vậy, chủ

yếu của việc tu hành là ta phải biết tạo nghiệp lành thường xuyên, đều đặn trong khi còn mạnh khỏe, mà đến lúc gần chết vẫn giữ tâm niệm lành thì mới bảo đảm đi đến cõi lành. Còn nếu bình thường tạo nghiệp lành, đến khi gần chết khởi nghĩ ác đủ thứ thì chưa chắc bảo đảm đi đến cõi an lành.

Và bình thường, nếu ta lỡ làm việc xấu ác, đến khi gần chết ta khởi tâm niệm lành mà hướng tâm về đó quá mạnh thì cũng có thể chuyển được phần nào nghiệp dữ, vì nghiệp không cố định.

Trong cuộc sống của chúng ta, mỗi người có một công việc và nghề nghiệp khác nhau. Nhưng công việc này luôn hỗ trợ cho việc kia để không ngừng phát triển và xây dựng xã hội ngày càng tốt đẹp. Tuy nhiên, có những nghề nghiệp làm tổn hại cho nhau, như sát sinh hại vật mà ít ai để ý, vì họ quan niệm rằng vật dưỡng nhơn, có nghĩa là trời sinh ra để cung cấp cho