Kẻ bi quan than phiền về hướng gió, người lạc quan chờ đợi gió đổi chiều, còn người thực tế thì điều chỉnh cánh buồm. (The pessimist complains about the wind; the optimist expects it to change; the realist adjusts the sails.)William Arthur Ward
Chớ khinh thường việc ác nhỏ mà làm; đốm lửa nhỏ có thể thiêu cháy cả núi rừng làng mạc. Chớ chê bỏ việc thiện nhỏ mà không làm, như giọt nước nhỏ lâu ngày cũng làm đầy chum vại lớn.Lời Phật dạy
Để có đôi mắt đẹp, hãy chọn nhìn những điều tốt đẹp ở người khác; để có đôi môi đẹp, hãy nói ra toàn những lời tử tế, và để vững vàng trong cuộc sống, hãy bước đi với ý thức rằng bạn không bao giờ cô độc. (For beautiful eyes, look for the good in others; for beautiful lips, speak only words of kindness; and for poise, walk with the knowledge that you are never alone.)Audrey Hepburn
Mất tiền không đáng gọi là mất; mất danh dự là mất một phần đời; chỉ có mất niềm tin là mất hết tất cả.Ngạn ngữ Nga
Mỗi ngày, hãy mang đến niềm vui cho ít nhất một người. Nếu không thể làm một điều tốt đẹp, hãy nói một lời tử tế. Nếu không nói được một lời tử tế, hãy nghĩ đến một việc tốt lành. (Try to make at least one person happy every day. If you cannot do a kind deed, speak a kind word. If you cannot speak a kind word, think a kind thought.)Lawrence G. Lovasik
Tôn giáo không có nghĩa là giới điều, đền miếu, tu viện hay các dấu hiệu bên ngoài, vì đó chỉ là các yếu tố hỗ trợ trong việc điều phục tâm. Khi tâm được điều phục, mỗi người mới thực sự là một hành giả tôn giáo.Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Mất lòng trước, được lòng sau. (Better the first quarrel than the last.)Tục ngữ
Sự ngu ngốc có nghĩa là luôn lặp lại những việc làm như cũ nhưng lại chờ đợi những kết quả khác hơn. (Insanity: doing the same thing over and over again and expecting different results.)Albert Einstein
Hào phóng đúng nghĩa với tương lai chính là cống hiến tất cả cho hiện tại. (Real generosity toward the future lies in giving all to the present.)Albert Camus
Khi gặp phải thảm họa trong đời sống, ta có thể phản ứng theo hai cách. Hoặc là thất vọng và rơi vào thói xấu tự hủy hoại mình, hoặc vận dụng thách thức đó để tìm ra sức mạnh nội tại của mình. Nhờ vào những lời Phật dạy, tôi đã có thể chọn theo cách thứ hai. (When we meet real tragedy in life, we can react in two ways - either by losing hope and falling into self-destructive habits, or by using the challenge to find our inner strength. Thanks to the teachings of Buddha, I have been able to take this second way.)Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV

VỀ MỤC LỤC

Đức Phật bình đẳng giáo hóa chúng sinh không biết mệt mỏi, không biết nhàm chán, không oán giận kẻ hại mình mà còn khoan dung độ lượng để cho họ có cơ hội cải tà quy chánh. Thứ đến, Ngài tùy căn cơ chúng sinh mà nói pháp thích hợp để giúp họ chuyển hóa nỗi khổ, niềm đau thành an vui, hạnh phúc. Bất kể là thành phần nào trong xã hội khi gặp Phật đều được lợi lạc, an vui.

Uy tín và danh tiếng của đức Phật ngày càng vang xa, nhất là thành Xá Vệ. Mọi người đến Tịnh xá Kỳ Viên cúng dường Phật cùng Tăng đoàn, đồng thời nghe Phật giảng dạy giáo lý nhân quả, đạo làm người và giáo lý giác ngộ-giải thoát ngày càng đông. Những người ngoại đạo thấy vậy nên càng bực tức hơn nữa vì quyền lợi của họ ngày càng sa sút, các vị trước đây cúng dường họ bây giờ đã chuyển sang cúng dường và phát tâm tu học theo lời Phật dạy.

Đức Phật của chúng ta ngày xưa cũng bị nhiều người vu oan hủy nhục trước mặt vua quan, thần dân thiên hạ. Khi bị cô gái giả làm bụng bầu bêu xấu trước mặt đại chúng khi đang thuyết pháp Ngài vẫn an nhiên, không lời đính chính, minh oan cho mình. Sự thật vẫn là sự thật, trời xuôi đất khiến thế nào mà trong lúc cô đang diễn kịch thì cái bụng bầu giả rớt xuống, cô quá xấu hổ nên nhanh chân bỏ chạy. Chuyện đó xảy ra không lâu thì một chuyện khác lại kinh hoàng, khủng khiếp và độc ác, dã man hơn nữa làm rúng động lòng dân cả nước. Bọn người đê tiện, thấp hèn muốn hại Phật lần này đã tung một chiêu đòn quyết định. Chúng muốn tẩy chay cả giáo đoàn đức Phật nên lập mưu bày kế tinh vi hơn gấp ngàn lần.

Kỳ này chúng mướn bọn nghiện
rượu giết một cô gái trẻ đẹp rồi giấu trong Tịnh xá chỗ Phật ở và lên trình báo với vua quan cô gái ngoan đạo của họ thời gian gần đây hay đến Tịnh xá nghe pháp đã bị mất tích. Chúng yêu cầu nhà vua phải làm sao tìm cho được cô gái ngoan đạo ấy. Vua Ba Tư Nặc cho mở cuộc điều tra và cuối cùng tất cả mọi người đều phát giác ra cô đã bị giết và xác được chôn trong Tịnh xá. Sự thật đã quá rõ ràng, đâu còn ai nghi ngờ gì nữa vì mọi người đều tai nghe mắt thấy không thể chối cãi được. Vậy ai là thủ phạm đã giết cô gái và chôn ở chỗ Phật? Phật à? Không thể nào có chuyện đó xảy ra, đệ tử Phật cũng không thể nào làm như vậy.

Bọn người xấu lúc này lợi dụng thời cơ đem xác cô gái bỏ lên xe chở đi khắp thành Xá Vệ và rêu rao Sa môn Cồ đàm đã bức tử cô gái. Sự việc xảy ra quá bất ngờ làm cho vua Ba Tư Nặc không biết giải quyết ra sao. Ông biết rõ đức Phật trước kia là thái tử Sĩ Đạt Ta có vợ là hoa hậu đẹp nhất thời bấy giờ và có cả hàng trăm cung phi mỹ nữ tuyệt đẹp mà vẫn từ bỏ hết để sống đời tu hành đơn giản. Nhà vua tin chắc đây là âm mưu sâu độc của bọn xấu ác vì lòng tham lam ích kỷ, ganh ghét tật đố mà làm nên chuyện tày trời để vu oan hủy nhục đức Phật.

Cuộc điều tra bắt đầu, nhà vua cho tung ra nhiều thám tử tài ba lỗi lạc có mặt khắp nơi để dò la tin tức. Bốn chúng đệ tử xuất gia và tại gia thì buồn rầu, lo lắng chờ đợi kết quả cuối cùng. Riêng bọn người xấu ác thừa dịp này
rêu rao, tuyên truyền, tung tin việc cô gái do sa môn Cồ Đàm thất nhơn ác đức hãm hiếp rồi giết chết, chôn xác ngay Tịnh xá. Lúc này, những người hiểu biết đạo chỉ biết trông chờ kết quả điều tra để minh oan cho Phật. Người không hiểu đạo thì nguyền rủa đức Phật sao mà quá tàn ác, nhẫn tâm. Kẻ bêu rếu, người chửi bới làm náo loạn khắp cả thành Xá Vệ.

Lệnh khẩn cấp được ban hành giới nghiêm 24/24, toàn thể chư Tăng đều phải ở yên một chỗ, không ai được rời khỏi trú xứ cho đến khi nào điều tra được vụ án, nếu ai vi phạm sẽ bị xử trảm ngay. Một ngày trôi qua, hai ngày trôi qua nhưng vẫn không có tin tức gì sáng sủa. Nhiều người đang bất mãn, buồn chán, thất vọng, lo âu về sự thật quá phũ phàng. Từ xưa đến nay có bao giờ xảy ra vụ án mạng tày trời như thế. Nhưng trời đâu có hại người ngay, nhân quả rất công bằng, gieo gió thì gặt bão, giết người thì bị người giết lại. Đến ngày thứ ba thì ban chuyên án đã tìm ra manh mối để đem lại sự trong sạch cho Phật và giáo đoàn.

Ai hay tin cũng thở phào nhẹ nhõm và mừng thầm trong bụng vì đã qua cơn đại nạn. Số là bọn nghiện rượu sau khi giết cô gái xong đã nhận được số tiền lớn từ tay bọn xấu ác, do ăn chia không đồng đều nên trong lúc ăn nhậu chúng đã cãi cọ, tranh giành nhiều ít và bị quan quân phát giác, tóm cổ. Thế là cả bọn đều được đưa về cung chờ lệnh xét xử, bọn chúng sợ quá nên đã khai hết việc một số người ngoại đạo đã mướn họ giết cô gái để tẩy chay giáo đoàn của Phật. Vua tức giận quá cho người bắt ngay kẻ chủ mưu quăng
liền vào hầm lửa thiêu sống, những tên giết mướn đều bị giam vào ngục chờ lệnh xét xử sau.

Chuyện xảy ra như vậy mà Phật vẫn bình tĩnh, an nhiên, không mảy may dao động trước sự phao du hủy nhục quá nặng nề. Phật không hề đính chính hay minh oan mà vẫn âm thầm lặng lẽ chờ đợi kết quả hiện thực. Phật an nhiên, tự tại, bất động trước mọi biến động của cuộc đời nên ngày hôm nay ta thờ Phật, cung kính lễ lạy Phật vì nhân cách siêu phàm vượt Thánh của Ngài mà cố gắng bắt chước tu tập để vượt qua cạm bẫy cuộc đời trước Tám ngọn gió được-mất, khen-chê, danh thơm-tiếng xấu và khổ-vui.

Đức Phật bình đẳng giáo hóa chúng sinh không biết mệt mỏi, không biết nhàm chán, không oán giận kẻ hại mình mà còn khoan dung độ lượng để cho họ có cơ hội cải tà quy chánh. Thứ đến, Ngài tùy căn cơ chúng sinh mà nói pháp thích hợp để giúp họ chuyển hóa nỗi khổ, niềm đau thành an vui, hạnh phúc. Bất kể là thành phần nào trong xã hội khi gặp Phật đều được lợi lạc, an vui.

Chính việc làm và hành động cao thượng của Phật đã để lại tiếng thơm muôn thuở cho đời, giúp chúng ta biết cách làm chủ bản thân mà sống bình yên, hạnh phúc. Hương thơm của các loài hoa có ngào ngạt cách mấy cũng không bằng hương thơm của người đức hạnh luôn bay ngược chiều gió để lại cho đời bằng trái tim yêu thương và hiểu biết. Trong cuộc sống muôn màu muôn vẻ, người hiểu biết thì ít mà kẻ thấy biết sai lầm thì lại quá nhiều. Xã hội ngày càng thêm phức tạp về mặt quản lý, giáo dục tệ nạn xã hội và cách thức chuyển hóa tệ nạn để con người ý thức được cuộc sống này cần phải có tình
thương yêu nhân loại mới có thể cùng nhau vượt qua cạm bẫy cuộc đời.

Học chuyện xưa để ta thấy con người vì si mê chấp ngã cho mình là trung tâm của vũ trụ, là đấng tối cao, là đấng bề trên nên có quyền ăn trên ngồi trước mà hưởng thụ lạc thú trần gian. Chính vì những sai lầm đáng tiếc này mà từ khi con người có mặt trong cuộc đời đã tương tàn, tương sát lẫn nhau để tranh danh đoạt lợi. Lớn hiếp nhỏ, mạnh hiếp yếu theo quy luật vay trả, trả vay. Vì bảo tồn mạng sống cho mình mà ta đành lòng giết hại lẫn nhau.

Thế giới loài người từ khi có mặt trong bầu vũ trụ bao la này vì miếng ăn, sự sống mà chiến tranh chẳng khi nào thôi dứt do không giữ được 5 Giới của nhà Phật. Con người càng phát triển và tiến bộ nhiều chừng nào thì thiên nhiên, tài nguyên, cho đến các loài vật bị hủy diệt một cách tàn độc, dã man đến đó vì chén cơm manh áo loài người. Phật vì lòng từ bi thương xót chúng sinh còn đang lặn hụp, đắm chìm trong biển khổ sông mê nên Ngài từ bi thương xót chế ra 5 Giới nhằm giúp con người giảm bớt tệ nạn xã hội mà cùng yêu thương đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau trên tinh thần chia vui sớt khổ.

_ Ta không giết hại, không ăn thịt chúng sinh, không làm khổ một ai thì thế giới này cùng vui sống hòa hợp với nhau và hòa bình sẽ có mặt khắp mọi nơi.

_ Ta không gian tham, trộm cướp, lường gạt của ai mà còn hay san sẻ, giúp đỡ mọi người khi cần thiết với tinh thần từ bi và trí tuệ thì thế gian này sẽ là thiên đường của hạnh phúc.

_ Ta vui vẻ chung thủy sống một vợ một chồng, luôn giữ lòng
thành thật, biết cảm thông và tha thứ cho nhau; biết gánh vác, siêng năng làm việc hỗ trợ lẫn nhau; biết nuôi dạy con cái đúng cách và biết cung kính hiếu dưỡng với ông bà cha mẹ thì cõi cực lạc sẽ hiện tiền.

_ Ta luôn nói lời thành thật, không nói dối gạt nhau; luôn nói lời nhẹ nhàng, dễ nghe; không nói lời hằn học, mắng chửi, móc họng, mạt sát hay lời ngon tiếng ngọt để dụ dỗ người nhẹ dạ, cả tin và lời gian dối dua nịnh. Hãy nên nói lời yêu thương để ta và người cùng biết cảm thông, tha thứ, khoan dung và độ lượng.

_ Ta không dùng các chất say sưa có tác dụng gây nghiện như xì ke, ma túy, rượu chè be bét làm tổn hại thần kinh dẫn đến quả si mê, điên dại đời này, đời sau. Ai giữ được 5 Giới nhà Phật thì sống một đời an ổn và bình yên, hạnh phúc mà không làm đau khổ cho người và vật.

Trong thời Phật còn tại thế, một vị tỳ kheo đem lời ác hủy nhục hai tôn giả Xá Lợi Phất và Mục Kiền Liên. Phật biết được nguyên nhân sâu xa của nó nên đã khuyên dạy, ngăn cản nhiều lần mà vị tỳ kheo ấy vẫn không nghe. Do nhân phỉ báng, hủy nhục hai vị Thánh tăng nên một thời gian sau vị tỳ kheo ấy bị bệnh ung nhọt đầy mình hành hạ đau nhức, khốn khổ và cuối cùng bị chết.

Phật biết vị tỳ kheo này sau khi chết bị đọa địa ngục chịu khổ báo vô số kiếp nên mới họp chúng mà chỉ dạy rằng: “Người si mê chết vì phát ngôn bừa bãi giống như búa bén để trong miệng, thế nên các thầy phải nên thận trọng trong lời nói. Nói đúng chỗ, đúng nơi, đúng sự thật và đúng đối tượng thì họa may mới tránh được những
lỗi lầm đáng tiếc. Lời nói ác độc hại hơn lửa dữ, hơn rắn độc, làm cho nhân loại giết hại lẫn nhau không thương tiếc bởi sự nóng giận, thù hằn mà ra”.

Vì sao chúng ta hay nóng giận để rồi cãi vã, đánh đập nhau đến nỗi vợ chồng ly tán, cha con xa lìa vì những chuyện vô cớ đâu đâu. Chúng ta không chịu mở mắt ra mà quán xét cho kỹ trong khi lời nói như gió thoảng qua tai. Ta tranh nhau từ lời ăn tiếng nói, từ miếng cơm manh áo mà vô tình làm khổ đau cho nhau.

Phật nói bài kinh này nhằm nhắc nhở các vị tỳ kheo hãy ý thức việc tu hành mà điều phục nhiếp tâm từ ý nghĩ, lời nói cho đến hành động. Ta phải nói như thế nào để gia đình, người thân, bè bạn cùng thấm nhuần lời Phật dạy mà cùng nhau yêu thương, nói lời hòa kính. Vị tỳ kheo đó có phước duyên ra đời gặp Phật, được xuất gia tu hành nhưng không tranh thủ thời gian để gạn lọc tâm tư mà cứ một bề chấp trước, bám víu vào những cái thấy biết sai lầm của mình nên vô tình phỉ báng bậc Thánh; được Phật khuyên răn rất nhiều lần nhưng vị đệ tử này vẫn một bề ngoan cố, do đó bị khổ báo ngay hiện đời chịu thân mình ghẻ lở, cuối cùng khi chết bị đọa vào địa ngục.

Việc tu hành của chúng ta cũng vậy, trước tiên ta phải nhiếp phục ý nghĩ, không cho nó âm ỉ sôi sục bên trong mà phát ra lời nói ác độc cùng lời nói hủy nhục. Nguyên nhân chính từ sự bực tức hay không hài lòng, vừa ý một việc gì đó nên ta mất bình tĩnh mà điên tiết nói những lời cuồng nộ.

Ngày xưa vẫn có những thầy tỳ kheo tu hành chểnh mãng như vậy và đã
được Phật trực tiếp khuyên nhủ, chỉ dạy nhưng vẫn không chịu sửa đổi để rồi cuối cùng phải chịu quả báo sống khổ, chết đọa. Ngày nay cách thời Phật đã quá xa nên xảy ra việc đấu tranh kiên cường để tranh hơn tranh thua bảo vệ Tông môn Pháp phái. Ai cũng cho rằng Pháp mình cao còn Tông kia thấp nên dễ dàng chống đối, phỉ báng lẫn nhau.

Chúng ta không biết rằng lời Phật dạy là tùy bệnh cho thuốc, tùy theo căn cơ, trình độ và sở thích của mỗi người mà Phật hướng dẫn Pháp tu thích hợp. Sở dĩ ta nói lời nóng giận vì ta lầm chấp mình đúng, người sai. Ai không làm theo ý mình thì ta bực bội, tức tối rồi sinh ra thù hằn, ghét bỏ mà tìm cách hủy nhục lẫn nhau. Từ sự thấy biết sai lầm mà ta cố chấp, người trước nói thế nào thì người sau bắt chước làm vậy nên mới có sự chê bai, hủy nhục lẫn nhau mà vô tình phỉ báng lời Phật dạy.

Cho nên, sống ở đời chúng ta cần phải sáng suốt nhận định đúng sai mà làm chủ bản thân để vượt qua cạm bẫy cuộc đời. Lúc này, Phật đã được giải oan nhưng vẫn khuyên vua: “Đại vương! Do bị sai sử bởi tham lam, sân hận và si mê, ba thứ tâm độc này đã làm lu mờ bản tính thanh tịnh của con người. Xin đức vua hãy giảm nhẹ tội cho họ để họ có cơ hội được ăn năn hối cải và làm mới lại chính mình”. Vua càng cảm kích trước tấm lòng vô ngã vị tha của Phật, nhờ đó uy tín của Phật và Tăng đoàn ngày càng lan xa hơn, tín tâm của mọi người tu theo đạo Phật càng thêm vững chắc.

Tham lam, sân hận, si mê, ganh tị là ba thứ được chất chứa sau bao nhiêu kiếp của chúng
sinh. Tham lam và dính mắc vào sự cung kính, lợi dưỡng nên ta không đành lòng chia sẻ quyền lợi cho người khác dẫn đến thù hằn, ghét bỏ. Chúng ta không chịu chia sẻ quyền lợi nên tâm từ bi bị thui chột, không chịu vui với quyền lợi người khác có được