Để chế ngự bản thân, ta sử dụng khối óc; để chế ngự người khác, hãy sử dụng trái tim. (To handle yourself, use your head; to handle others, use your heart. )Donald A. Laird
Nếu muốn đi nhanh, hãy đi một mình. Nếu muốn đi xa, hãy đi cùng người khác. (If you want to go fast, go alone. If you want to go far, go together.)Ngạn ngữ Châu Phi
Bạn có thể trì hoãn, nhưng thời gian thì không. (You may delay, but time will not.)Benjamin Franklin
Ai bác bỏ đời sau, không ác nào không làm.Kinh Pháp cú (Kệ số 176)
Kẻ yếu ớt không bao giờ có thể tha thứ. Tha thứ là phẩm chất của người mạnh mẽ. (The weak can never forgive. Forgiveness is the attribute of the strong.)Mahatma Gandhi
Hãy lắng nghe trước khi nói. Hãy suy ngẫm trước khi viết. Hãy kiếm tiền trước khi tiêu pha. Hãy dành dụm trước khi nghỉ hưu. Hãy khảo sát trước khi đầu tư. Hãy chờ đợi trước khi phê phán. Hãy tha thứ trước khi cầu nguyện. Hãy cố gắng trước khi bỏ cuộc. Và hãy cho đi trước khi từ giã cuộc đời này. (Before you speak, listen. Before you write, think. Before you spend, earn. Before you retire, save. Before you invest, investigate. Before you critisize, wait. Before you pray, forgive. Before you quit, try. Before you die, give. )Sưu tầm
Chúng ta phải thừa nhận rằng khổ đau của một người hoặc một quốc gia cũng là khổ đau chung của nhân loại; hạnh phúc của một người hay một quốc gia cũng là hạnh phúc của nhân loại.Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Cái hại của sự nóng giận là phá hoại các pháp lành, làm mất danh tiếng tốt, khiến cho đời này và đời sau chẳng ai muốn gặp gỡ mình.Kinh Lời dạy cuối cùng
Người vấp ngã mà không cố đứng lên thì chỉ có thể chờ đợi một kết quả duy nhất là bị giẫm đạp.Sưu tầm
Người biết xấu hổ thì mới làm được điều lành. Kẻ không biết xấu hổ chẳng khác chi loài cầm thú.Kinh Lời dạy cuối cùng

VỀ MỤC LỤC

Tặng những người bạn lớp 7P Chu Văn An

Bạn bè thân mến! Thỉnh thoảng có dịp liên hệ riêng với vài bạn bè nhóm Chu Văn An chuồng ngựa của chúng mình, kể lể, tâm sự về những chuyện ngày xưa thời còn đánh đáo, tạt hình, cho đến ngày nay là bóng dáng những ông già ngấp nghé tuổi 70. Biết bao nhiêu vui buồn được nhắc lại trong trí nhớ. Tôi luôn luôn mong muốn tìm được nguồn cảm hứng, dành tí thời gian viết về những hoài niệm của tuổi hung hăng, phá phách đó. Đôi lần tôi định viết một đoản văn kỷ niệm, tôn vinh vài người bạn thân thiết của mình trong thời gian nghịch ngợm không quên đó, nhưng lại sợ đi quá sâu vào riêng tư của đoàn nhóm, tạo ra những đụng chạm không đáng có. Rồi ngần ngừ, bỏ qua, nên vẫn chỉ là dự tính.

Hôm nay rảnh rỗi, lại gặp buổi trời nắng tốt. Cái lạnh rơi rớt mùa hè của Thuỵ Sĩ vừa đi qua. Ngồi một mình suy nghĩ vẩn vơ về mình, nhìn lại cái “tôi” rất bê bết ngày xa xưa, hơn 55 năm về trước, thời mới bước vào ngưỡng của Chu Văn An nhờ đó mà quen biết các bạn. Hoài niệm quá khứ lại kéo tôi về hiện tại, nhìn lại cái hiện hữu mà mình đang cầm giữ, cho tôi một cảm giác rất ngỡ ngàng vì những đổi thay trong cuộc đời của chính tôi. Đúng thế, mọi sự thay đổi quá nhiều, đến nỗi tôi không thể tin đó là sự thực. Trong cái không gian vắng lặng yên lành, ngồi một mình, tôi muốn viết điều gì đó liên quan đến lớp 7P Chu Văn An của chúng mình.

Nhưng viết gì đây khi ký ức đầy ắp những chủ đề của năm tháng mà chúng mình đã học với nhau ngày xưa nhỉ? Thằng dốt, thằng giỏi. Thằng nghèo hèn, mẹ cha lao động, bần cố
nông. Đứa giàu có, thế thần, cha ông một thời oai danh hiển hách... Nhưng rồi, thời thế đổi thay, tất cả đã đi vào quá khứ mà hiện tại là những ngỡ ngàng.

Đúng như vậy, ai trong chúng ta, ngày xưa lúc còn học và chơi đùa với nhau, dám nghĩ rằng bạn bè trong lớp 7P với khoảng 60 đứa, hơn một nửa bất hạnh trở về với đất đá vì chiến tranh. Số còn lại phân tán gần khắp địa cầu bằng những con đường, dạng thức khác nhau? Mỗi đứa trong chúng ta ôm lấy một hoàn cảnh buồn vui của riêng số phận mình. Khi nói đến số phận, tôi có cảm tưởng có cái gì đó thoát ra khỏi những tính toán, khôn ngoan của chúng mình. Nó chi phối từng cá nhân chúng ta như một lực đẩy vô hình mà ta đành chấp nhận. Bởi vì, tất cả 60 thằng của lớp 7P, ngày nay nhìn lại, chúng ta quá tầm thường. Chẳng có người nào có tài năng, nội lực vượt trội để xoay chuyển định số của mình theo một hướng mà chúng ta mong muốn.

Cuối cùng trong cái không gian tĩnh lặng của ngày hè nắng tốt Thuỵ Sĩ, tôi đã tìm ra chủ đề cho bài viết. Viết về chính mình (chẳng đụng chạm ai), cố gắng viết rất thật về hai lãnh vực dốt nát của chính tôi trong suốt 4 năm đầu tiên ở Chu Văn An chuồng ngựa. Dốt về ngoại ngữ và dốt về âm nhạc. Hai cái dốt này như một gen di truyền từ cha, ông tôi truyền lại, đã theo suốt cuộc đời khá cực nhọc của tôi. Dốt đến nỗi, dù có quá chủ quan mà thương hại mình đến mức ngoan cố cũng không thể nào biện hộ, nói khác đi được. Nhưng rất lạ lùng, hai cái dốt này đã dính chặt lấy đời tôi, mang cho tôi rất nhiều thách đố, tạo ra những biến
chuyển lạ kỳ, ngỡ ngàng trong suốt con đường kiếm sống sinh nhai của tôi.

&

Dốt về ngoại ngữ

Nhưng rất kỳ lạ, suốt cuộc đời tôi lại vướng víu với cái môn học yếu kém và đầy dẫy thê lương trong hầu hết các cuộc thi cử và làm việc kiếm ăn này.

Phần tóm tắt cuốn luận trình tốt nghiệp ngành Nông Nghiệp của tôi ngày xưa, phải viết bằng ngoại ngữ, tôi cũng không thể nào viết được dù chỉ một trang. Tôi đã phải viết bằng tiếng Việt và cậy nhờ một người bạn dịch hộ.

Rồi khi bước vào Đại học Cần Thơ làm việc, có tí chút chức vị, chẳng biết vì sao, tôi được nhiều lần chỉ định đi tiếp đón, hướng dẫn các vị giảng sư hay khách ngoại quốc thăm viếng phân khoa hay vùng sông nước Cửu Long. Tôi đã phải nói tiếng Anh với khách, bằng tay, bằng ánh mắt và cả bằng cái vốn tiếng Anh vỡ bể, nghèo nàn của tôi. Sau những lần công tác, cần những bản tường trình, tôi phải gồng mình thông dịch cho các vị giáo sư, khách thăm viếng hiểu đại khái nội dung. Cũng bằng tài năng ngoại ngữ xơ xác của mình, mong họ đồng ý ký nhận vào bản tường trình cho đúng thủ tục hành chánh trước khi chuyển đến cơ quan. Dù đã quá xa trong dĩ vãng, nhưng thỉnh thoảng ngồi nhớ lại “tài nghệ” Anh ngữ của mình vẫn còn ngượng ngùng xấu hổ!

Khi sang Nhật bản du học thì khỏi nói, ngoại ngữ tiếng Anh, tiếng Nhật của tôi đều xem như một “hiện tượng u buồn”! Sau khoảng 5 tháng theo học khóa Nhật ngữ cấp tốc ở đại học Osaka, tôi là một trong số ít học viên bị bắt học lại mấy tuần lễ trước khi họ phát cho cái chứng chỉ tốt nghiệp tiếng Nhật sơ cấp, dùng cho việc nhập học nghành chuyên môn. Sau đó tôi xuống miền nam
Nhật, thực sự bước vào chương trình tu nghiệp. Chỉ vài ngày tiếp xúc với tôi, ông giáo sư hướng dẫn đỡ đầu cũng như bạn bè trong phòng thí nghiệm đã phải lắc đầu “hết ý kiến, thở dài”.

Ngày nay khi xem lại những cuốn sách chuyên môn bằng Anh ngữ, Nhật ngữ (Hóa học, Sinh hóa, kỹ thuật biến chế thực phẩm...) ngày xưa, lúc học tại Nhật, đầy những chữ Việt ghi chú đen đặc bằng bút chì, tôi chỉ còn biết lắc đầu ngán ngẩm. Cuốn tự điển Anh Việt của Nguyễn văn Khôn là người bạn thân thiết, giúp tôi tra khảo gần hết tất cả các từ ngữ tiếng Anh. Có lẽ chỉ trừ vài từ ngữ mà những đứa bé lang thang nơi trung tâm Sài gòn cũng biết, như: the, that, on , off v.v... là được tôi bỏ qua mà thôi. Đó! Tài tiếng Anh đọc, viết của tôi nó khốn đốn như vậy. Còn về đàm thoại, đúng là “điếc không sợ súng”! Tôi nói ào ào, nói đến nỗi chẳng cần biết thầy học và bạn bè có hiểu hay không. Thấy họ gật gù, mỉm cười (có lẽ vì lịch sự), tôi nói càng hăng. Nói cho sướng miệng chính mình, còn họ hiểu hay không là chuyện của họ, cho qua.

Tôi còn nhớ một tên bạn Nhật, hắn đã học 4 năm ban kỹ sư ở Mỹ, dĩ nhiên hắn rất giỏi tiếng Mỹ, khỏi phải bàn. Ít hay nhiều hắn vẫn có cái gì đó “Mỹ hóa” trong con người hắn. Không có chuyện gật gù kiểu lịch sự, cho qua của dân Nhật đậm đặc, chưa phai. Hắn thấy tôi nói hăng quá nhưng có vẻ không thông! Một lần trong cuộc trà dư tửu hậu, mỉm cười, hắn nói với tôi (đến nay dù đã 40 năm qua nhưng tôi vẫn còn nhớ nụ cười và giọng nói rất nhẹ nhưng rất “đểu“ của hắn):

“Mày nói cái gì bằng tiếng Anh,
mà hình như chính mày (bố khỉ, nó vẫn lịch sự dùng thể văn chương mơ hồ, không xác quyết) cũng không hiểu mày nói gì thì bọn tao làm sao hiểu nổi.”

Đúng vậy, hắn nói rất chính xác. Đôi lúc tôi hăng say nói tiếng Anh mà quên đi cái “tài năng nhem nhuốc” của mình mà phải nhận lấy những nụ cười, câu nói thấm đau từ người khác. Đã phát âm dở, sai văn phạm lại còn mang cá tính ẩu tả nữa mới khổ. Nhiều khi đang đà “diễn đạt” tôi không tìm ra được từ ngữ nào đó trong tiếng Anh, tôi chẳng ngại ngần tống luôn tiếng Việt vào, với một tí uốn éo phát âm. Thế là xong! Thế là nguồn hứng cảm phát ngôn không bị cắt ngang bởi “cái dốt” của mình.

Khi sang Thụy Sĩ, gặp ngôn ngữ Đức phải nói là một trong vài ngôn ngữ khó nhất thế giới, tôi thực sự đã bị rơi vào mê hồn trận. Nhất là khi bước vào thế trận bát quái này ở tuổi đã khá già! Gốc gác vốn dĩ là một anh chàng nhà quê, tế bào não bộ được nuôi dưỡng ngay từ lúc trong bào thai bằng gạo ẩm, khoai hư. Thêm vào đó ông bố, bà mẹ thuộc gốc nông dân tay lấm chân bùn, chính hiệu “con nai vàng”, lấy đâu mà thông minh, học một biết mười? Tế bào thần kinh vốn dĩ đã “èo uột” như vậy, lại thêm trầy trụa với môi trường gió bão chiến tranh như Việt Nam, làm sao mà phát triển bình thường cho nổi Không gặp trớ trêu mới là điều rất lạ vậy.

Ở cái xứ thanh bình, lạnh giá như Thuỵ Sĩ, tôi đã phải luôn luôn sử dụng đủ trò láu lỉnh (nhưng không lưu manh, bởi tôi luôn tự nhắc mình thà làm kẻ dốt thật thà còn hơn làm người thông thái lưu manh). Tôi cố dùng cái chân thành, phục thiện (nếu
cần, tôi sẵn sàng nhận lỗi, sửa sai) để chống kháng với thách đố liên miên trong cuộc đời tha hương kiếm sống của mình. Trong những cuộc họp về khoa học, các chuyến đi công tác trong Âu châu hay các nơi trên thế giới, nói rất thật với các bạn, chính tôi cũng phải bịt tai, che mắt mà "múa" bằng tài tiếng Anh, tiếng Đức thô thiển, nghèo sát đáy của tôi. Nhưng gặp hoàn cảnh, “cái khó nó ló cái khôn”, tôi đành “hung hăng làm tất”! Nhưng nghĩ cho cùng, không làm thì ai làm cho mình đây? Người ta giỏi thì chỉ cần một câu, vài chữ là đối tượng gật đầu thỏa mãn; tôi dốt thì 10 câu, 20 câu rồi họ cũng hiểu dần dần.

Nhưng cũng may là tôi theo ngành khoa học thực nghiệm cho nên vấn đề lý luận và chính xác chỉ cần đến con số và dấu hiệu, không cần nhiều đến cái mềm mại, lãng mạn, hào hoa phong nhã của văn chương. Nhờ vậy cũng đỡ được phần nào cho cái dốt ngôn ngữ truyền thế hệ của tôi. Đúng vậy, chẳng có ai không hiểu những dấu hiệu toán học hay vài mũi tên chỉ dẫn hướng biến thiên của sự việc, của vật chất trong thí nghiệm, hay hướng đi của phản ứng. Mà đã hiểu rồi thì chẳng ai thắc mắc làm chi với cái “ èo uột” ngôn ngữ của tên diễn giả chính gốc Á châu luộm thuộm nhưng trên miệng luôn luôn nở nụ cười thân thiện như tôi. (Các bạn có nghĩ như tôi, đây chỉ là cái khéo léo trong giao tế, hoàn toàn khác với cái lưu manh, lừa dối không?)

Ngày nay tôi thực sự đã "giã biệt vũ khí", về hưu rồi. Không cần nhiều đến ngôn từ “cao cấp” nữa, nên cũng đỡ rất nhiều cho việc sử dụng ngôn ngữ ở tuổi hưu già. Nhưng nói thật với các bạn, đôi khi
tôi ngồi một mình trong bóng tối, quay ký ức lại nhìn rõ về mình mà buông tiếng thở dài như vừa thoát khỏi một chuyến đi khá nhiều chông gai, cực nhọc. Một chuyến đi với rất nhiều yếu kém bản thân nhưng nhờ may mắn và có tí chút láu lỉnh, lỳ lợm để bước qua (dù tơi tả) mà cười vang thích thú. Nhưng dù sao cũng là một dãy dài kỷ niệm đáng nhớ, mặc dầu có chút đượm buồn nhưng cũng vẫn có cái gì đó mang sắc màu vui ca, hoan lạc trong đời mình!

&


 
Dốt về âm nhạc

Chắc các bạn còn nhớ không quên, cái thời chúng mình học trung học đệ nhất cấp. Môn âm nhạc của thầy nhạc sĩ Thiên Phụng Chung Quân với bài hát "Làng tôi" của thầy. Thầy luôn luôn dùng bản nhạc này làm tiêu chuẩn cho các kỳ thi lục cá nguyệt suốt 4 năm đầu trung học. Thầy dựa vào giọng hát hay, tay đánh đúng nhịp v.v... để cho điểm. Tôi gần như thuộc hàng đội sổ trong lớp! Chẳng có gì lạ lùng với một tên nhà quê (từ gốc đến ngọn như tôi). Một tên nhà quê đã vì khói lửa binh đao mà miễn cưỡng lên Hà Nội kiếm ăn, chẳng có một tố chất nào thiên về nghệ thuật âm thanh. Thủa ấu thơ mới chỉ biết loanh quanh trong khu vườn, bụi chuối quanh nhà của vùng quê Nam Định. Ở tuổi đó vẫn chưa đủ lớn khôn để hưởng cái thú mục đồng ngồi trên lưng trâu nghêu ngao những bài hát đồng quê, thì làm gì có được cái nhuần nhuyễn (dù chỉ là nhuần nhuyễn ở mức ABC) trong thanh nhạc được?

Đến Hà nội, chốn ngàn năm văn vật, tôi cũng chỉ biết hằng ngày ngắm nhìn ông tây, bà đầm ôm nhau dập dìu trên phố, hay lang thang câu cá quanh hồ Gươm với lũ trẻ khố rách áo ôm cùng hoàn cảnh, tư cách
gì mà tiếp thu, hiểu thấu được cái ngọt bùi, trầm ấm, thanh thoát của âm nhạc? Huống chi bản chất tôi vốn thuộc dòng “nông gia truyền kiếp”, làm sao có được cái "cảm" trong tâm hồn để hòa mình với lời hát, điệu ca chất đầy âm vang lãng mạn trong các tác phẩm thành danh, mà dám nói đến chuyện hát đúng, hát hay? Tóm lại, tôi nhớ ngày đó, ngày còn học thầy Thiên Phụng Chung Quân, trong các cuộc thi lục cá nguyệt về âm nhạc, nếu kiếm được điểm 7/20 hay 8/20 đã là một kỳ tích, hoan hỉ lắm rồi.

Nhưng thời gian vẫn trầm lặng trôi qua. Cái thằng TÔI với tài năng, tâm cảm trống không về âm nhạc vẫn theo thời thế mà bươn chải trong cái không khí khói mù chiến tranh, thời đó. Rồi cũng xong đại học, đi làm việc khoảng một năm, cũng như phần đông kẻ làm trai trong chiến loạn. Tôi giã từ sách đèn, đời sống dân sự, bước chân vào quân đội, tổng cộng hơn một năm “mày mò” với khí cụ chiến tranh, giết người. Nhiều khi hứng chí ngâm nga vài câu CHINH PHỤ mà tưởng mình đang kiêu hùng trong bóng dáng kẻ chinh nhân:

Chàng tuổi trẻ vốn dòng hào kiệt
Xếp bút nghiên theo việc đao cung

.............

Chí làm trai dặm nghìn da ngựa,
Gieo Thái sơn nhẹ tựa hồng mao.
Giã nhà, đeo bức chiến bào,
Thét voi cầu Vị, ào ào gió thu.

Rồi khi về già nhìn và nhớ lại quá khứ lúc khoác áo chiến binh mà cười vui thích thú, làm vài câu thơ khập khiễng:

Ngày xưa còn bé, mộng anh hùng
Lớn lên vác súng, sợ chiến chinh
Khi già quay lại nhìn quá khứ
Cất tiếng cười vang một kiếp người.

Đúng như vậy, khi thực sự nhập cuộc với bom mìn, súng đạn mới biết chiến tranh không phải chuyện đùa bỡn với văn chương mà phần lớn lại là những đau buồn, bi đát, chia ly:

“Em hỏi anh,
bao giờ trở lại ? Xin trả lời, xin trả lời mai mốt anh về.

“Anh trở lại có thể bằng chiến thắng Pleime, hay Đức Cơ, Đồng Xoài, Bình Giã. Anh trở về hàng cây nghiêng ngả, anh trở về, có khi là một chiếc vòng hoa, trên trực thăng sơn màu tang trắng...

“Anh trở về dang dở đời em, ta nhìn nhau ánh mắt không quen, cố quên đi những ngày đen tối!

“Em hỏi anh bao giờ trở lại? Xin trả lời, xin trả lời mai mốt anh về.

“Anh trở lại, đây kỷ vật viên đạn đồng đen, em sang sông cho làm kỷ niệm...

(Linh Phương & Phạm Duy)

Nhưng rồi nhờ vận may tôi được trở về với chuyên môn, làm sĩ quan biệt phái tiếp tục dạy học, cái nghề được trọng vọng trong xã hội. Đến ngày nay tôi vẫn còn ngỡ ngàng vì định số đã đưa tôi đến với nó, cái nghề mà nhân gian xem như khuôn mẫu làm người, mà ngày còn bé cũng như suốt tuổi thanh niên, tôi và ngay cả ông bố bà mẹ của tôi dù có nằm mơ cũng không ai tưởng tượng ra được. Thằng bé nhà quê, nghèo túng, xí trai, rất nhiều tật ách, khiếm khuyết đủ điều như tôi, chỉ vì thế thời đẩy đưa mà được đứng trước bục giảng làm phương tiện sinh nhai. Thế mới kỳ lạ, không phải là một ngẫu biến trong đời tôi sao?

Cái dốt cảm nhận âm thanh đeo đuổi tôi mãi. Nhưng lạ kỳ lắm lắm! Xuống Cần Thơ làm việc khoảng hơn một năm, ngọn gió duyên phận nào đó lại cho tôi quen biết một cô gái. Cô chỉ biết sơ sài về dương cầm, nhưng lại khá giỏi về thưởng thức âm nhạc và tài năng rất tốt về ngôn ngữ (hai lãnh vực mà tôi dốt đặc cán mai!). Cô nghe và biết rất nhiều nhạc cổ điển cũng như nhạc tân thời Tây phương. Cô đã dẫn dắt
tôi vào thế giới của âm thanh, giúp tâm hồn tôi có tí chút căn bản để làm quen với nhã thú của nghệ thuật âm nhạc. Cô đã xoá mờ đi phần nào (dù rất ít) vẻ thô thiển, cục mịch trong con người tôi. Dẫn tôi đi vào thế giới âm vang chứa đầy tố chất lãng mạn, thi tứ bằng những bước chân chập chững nhưng đầy hoa, đầy mộng.

Những ngày cuối tuần hay dịp lễ nghỉ việc trở về Saigon, chúng tôi đến thính phòng của Hội văn hoá Pháp và Mỹ nghe những bản nhạc tân thời và cổ điển. Thời gian đầu, với tôi đúng là đàn gẩy tai trâu! Cô giải thích cho tôi nghe ý nghĩa của bản nhạc, suy tư và tâm hồn của người nhạc sĩ, tác giả khi sáng tác nhạc phẩm... Rất nhiều những bản nhạc nổi tiếng đương thời và cổ điển đã được cô tế nhị nhồi nhét khéo léo vào cảm xúc của tôi. Nào tiếng nước chẩy ồn ào trên thượng nguồn giòng sông Blue Danube của J. Strauss . Tiếng chuông nhà thờ chen lẫn tấu khúc hoan ca của một đám cưới trong bản nhạc Yes, I do ! v.v... Cứ như vậy, tâm hồn èo uột của tôi đã có tí chút thăng hoa (dù so với người bình thường, bạn bè cùng lứa, tôi vẫn còn thua xa). Nhưng ít ra, một tên nhà quê gốc cổ thụ như tôi đã có chút gì trong tâm hồn mà người ta gọi là ướt át!

Rồi thời gian và định mệnh lại đưa tôi sang Nhật Bản. Ngay khi xuống Kagoshima tu nghiệp, một tỉnh miền cực nam của Nhật, tôi khốn khổ gặp ông giáo sư hướng dẫn, thuộc dòng dõi Samurai ngày xưa. Ông ta mang cái lạnh lùng, khắt khe và lý tưởng đôi khi có tí điên cuồng vào việc uốn nắn tôi, một thằng nhà quê đến từ cái xứ nghèo khổ, đầy tật ách
chiến tranh. Cũng ngẫu nhiên lạ kỳ, tôi và người con trai của ông ta có cùng ngày, tháng, năm sinh, cùng có sở thích câu cá. Vô tình, đó lại là một dữ kiện kéo sát tình thân của tôi và gia đình ông giáo sư lại với nhau. Bà vợ của ông là một giáo sư đại học về nghệ thuật cắm hoa (Ikebana) và trà đạo (O-cha ). Bà thương yêu tôi như con trai của bà. Rất nhiều lần những thái độ ân cần, săn sóc, bà dành cho tôi (nhất là thời gian sau năm 1975) đôi khi đã làm tôi cảm động muốn chảy nước mắt.

Bà ấy biết rất sâu về âm nhạc và nhạc khí cổ điển của Nhật (như đàn koto, Samisen v.v... )! Thỉnh thoảng, vào những dịp lễ hội hay cuối tuần tôi vẫn đến thăm gia đình, nhưng thật ra cũng muốn hưởng “ké” cái không khí gia đình ấm cúng, bù đắp cho những nỗi buồn tẻ luôn luôn hiện hữu trong tâm tưởng tôi sau năm 1975. Cũng chính nhờ những dịp đó tôi được thưởng thức khá nhiều những nghệ thuật cổ xưa của Nhật Bản (cắm hoa, trà đạo) hay biết tí chút về kịch nghệ cổ xưa của Nhật như Kabuki v.v... Bà dạy cho tôi biết những thể thức tiếp nhận lễ dâng trà khi bà dâng trà cho tôi thưởng thức; giải thích cho tôi hiểu ý nghĩa căn bản của các loại hoa cũng như chủ đề của những chậu hoa Nhật Bản khi bà hướng dẫn cho các học viên tại gia do bà tổ chức.

Bà thấy tôi tò mò thích thú với nền văn hóa cổ xưa của Nhật nên thỉnh thoảng cho tôi "đi ké" vào những buổi hòa nhạc của thành phố! Vô hình trung, cái tâm hồn khô cằn, sỏi đá thô thiển của tôi lại có thêm một dịp thấm tí ướt át từ những cuộc thưởng thức văn hóa liên hệ nhiều
đến nghệ thuật âm thanh đó. Sau này, vào những lúc rảnh rỗi tôi thường tự hỏi vì những tác động kỳ bí nào, hoàn toàn bước ra khỏi tính toán và sự khôn ngoan, đã cho tôi những hội ngộ rất lạ kỳ trong lãnh vực âm nhạc, lãnh vực mà tôi dốt nát từ gốc rễ xa xưa.

Sau năm 1975, có lẽ phần lớn người Việt Nam ở phía nam vĩ tuyến 17 đều bước vào một thực trạng mới, đa phần là cực nhọc dù sống trong nước hay ngoại quốc, dĩ nhiên tôi cũng không ngoại lệ. Tôi phải lao động cật lực để kiếm tiền chi trả cho cuộc sống và việc học hành đang dang dở. Ngoài ra tôi còn phải dành dụm gửi tiền cưu mang gia đình bố mẹ ở trong nước. Trong hoàn cảnh "tang thương" đó, tôi lại có dịp quen với vài người bạn Nhật Bản, có sở thích hay chuyên môn về âm nhạc! Tôi im lặng theo họ trong các cuộc sinh hoạt âm nhạc, giúp đỡ họ những công việc như khuân vác nhạc cụ, trang hoàng hay bắt đèn điện cho sân khấu trong những dịp họ trình diễn tại các cuộc vui, tiệc tùng hay phòng trà khiêu vũ... Thật ra cũng là dạng thức kiếm tiền thêm trong công việc làm ăn dưới tình bạn bè mà thôi.

Với họ tôi chỉ là một kẻ sai vặt nhưng ít hay nhiều, tôi dần dần có thêm tí chút kiến thức, cảm nhận về âm vang. Chính nhờ thời gian theo họ tôi đã được khá nhiều dịp thưởng thức “nhạc sống”, những bản nhạc trữ tình lãng mạn rất thịnh hành thời bấy giờ. Chẳng hạn bản Shiroi iro wa kohibito no iro (Màu trắng là màu của người yêu), một bản nhạc chứa đựng toàn là màu sắc của hoa, biểu tượng cho những diễn tiến trong tình yêu. Hay bản nhạc Seto no hanayome (Vòng hoa cưới của vùng vịnh
Seto) đã làm cả nước Nhật ngẩn ngơ thưởng thức, đến nay không một người Nhật nào không biết. Nó mô tả tâm trạng buồn vui cùng với sự tự tin trong tình yêu của một cô gái khi phải xa cha mẹ, người thân để về nhà chồng trong lễ rước dâu bằng thuyền của vùng biển Seto.

Trong số những người quen biết của thời gian lang bạt văn nghệ đó, tôi đã quen biết một cô bạn gái Nhật là vợ tôi sau này. Gia đình vợ tôi, một nhà giáo nhiều thế hệ, ông bố là thầy âm nhạc, vợ tôi là cô giáo nhưng cũng chuyên môn tay trái về âm nhạc, biết khá nhiều nhạc cụ. Trong tình huống quen biết, gắn bó đó, đương nhiên tôi cũng phải hòa nhập với vợ trong lãnh vực âm nhạc. Nhất là lúc mới gặp nhau, thời gian chỉ biết làm tất cả cho vừa ý nhau. Dù thế nào thì tôi cũng phải cố làm ra vẻ cảm khoái âm thanh mà nhập cuộc trong những buổi hoà nhạc. Khi sang Âu châu (thành vợ chồng) cũng vì cái vẻ “đồng điệu” miễn cưỡng đó, tôi cũng đã nhiều lần tiếc rẻ, thở dài xót đau khi phải hộ tống, chi tiền cho vợ sang tận Wien (đỉnh núi của nhạc cổ điển) hay Paris, London... chỉ vì cái vé mời “concert” hay vì sự say mê âm nhạc của vợ mà bấm bụng nén đau.

Sống ở Thụy Sĩ, cũng vì liên hệ đến âm nhạc, gia đình chúng tôi quen biết với một ông nhạc sĩ gốc Đức chuyên về piano. Ông ta thường trình diễn piano cho các buổi tiệc hay hotel quốc tế tại thành phố Zurich, ông ta kéo vợ tôi theo làm kẻ đồng nghiệp. Vì chiều vợ, tôi lại phải tham gia với vai trò một người tài xế cũng như tham dự cuộc vui (trong hậu trường hay ăn ké tiệc tùng!). Vô hình trung, tôi lại thêm
một lần được chui mình vào nhã thú của âm thanh. Cũng may mắn, gần như hầu hết các cuộc vui văn nghệ đó thường tổ chức vào cuối tuần hay buổi tối, nên tôi vẫn đi làm bình thường trong lãnh vực chuyên môn của mình.

Sau một thời gian, ông nhạc sĩ bị bệnh và mất. Chúng tôi lại quen biết với một anh chàng Thụy Sĩ - Mỹ (2 quốc tịch). Anh ấy chuyên môn về Electron nhưng thiên về nhạc tân thời. Anh và chúng tôi cùng nhau mở một trường âm nhạc nho nhỏ! Vợ tôi chuyên dạy trẻ con về Piano và Rittersport (một dạng cử động theo âm nhạc dành cho trẻ con ở Thụy Sĩ, giúp đứa trẻ hoà nhập cử động với âm thanh trước khi thực sự học bất cứ nhạc khí nào). Anh và nhóm nhạc sĩ, bạn của anh từ Mỹ sang, chuyên dạy các môn khác như trống, đàn guitar điện, electron v.v... chuyên môn về nhạc kích động. Được khoảng 2 năm, anh bạn Mỹ chuyển hướng làm ăn "dữ dội" hơn, thuê cả một building ở trung tâm thành phố, chuyên dạy nhạc kích động, đồng thời làm dịch vụ chèn âm nhạc vào các phim quảng cáo để phát thanh trên TV hay radio cho các công ty quảng cáo khắp Âu châu. Chúng tôi theo không nổi vì thiếu khả năng chuyên môn trong lãnh vực rộng lớn và đầy chuyên nghiệp này. Vợ tôi rút ra làm riêng nho nhỏ là dạy piano (sau này kiêm luôn kindergarten) cho trẻ con Nhật Bản hay lai Nhật Bản ở Zurich và vùng lân cận. Trong công việc này, chúng tôi lo luôn việc mua hay mướn những đàn piano cho tụi trẻ! Thế là tôi lại lo việc chuyên chở, ký hợp đồng thuê mướn nhạc cụ cho các gia đình học viên v.v...

Đàn piano, mỗi năm ít nhất 1, 2 lần phải gọi thợ điều chỉnh (căng dây). Mỗi lần điều chỉnh
đó khá đắt tiền (khoảng 200 đến 300 USD/lần ). Chịu không nổi tốn kém và thấy công việc cũng chẳng có gì là khó khăn, tôi (lại giở trò láu lỉnh của tên nhà nghèo, dốt âm thanh nhưng giỏi học lóm!) say sưa nhìn và kín đáo học hỏi cách chỉnh dây đàn của người thợ, cộng thêm sự chỉ dẫn của vợ về phân biệt âm thanh khi điều chỉnh. Không lâu sau đó, tôi đã có tí chút tự tin cùng với cá tính tò mò muốn thực hành tài học lóm của mình. Trong dịp về Nhật, tôi mua dụng cụ và nhờ người bán dụng cụ chỉ dẫn thêm kỹ thuật điều chỉnh âm thanh. Rồi tôi nhập cuộc dưới sự chỉ dẫn và kiểm soát âm thanh của vợ.

Ban đầu, với cánh tay bắp thịt cuồn cuộn chuyên dành cho đấm đá, võ biền, hay kìm giữ trâu bò trong nông trại của ngành thú y cũng như dùng cho việc vặn những con ốc to lớn của honda, tàu thuyền, tôi đã bao lần dùng quá sức làm dây đàn bị đứt, không những tốn kém tiền bạc mà còn ê mặt với vợ con. Nhưng có mấy ai qua được chữ “vạn sự khởi đầu nan”, nhất là dạng người thô kệch như tôi. Cuối cùng đầu đất, óc bã đậu cũng phải khôn! Bắp thịt boxing cũng phải biết kiềm chế nội lực mà nhẹ nhàng, khéo léo hơn nếu không muốn tốn kém bạc tiền. Tôi đã nghiễm nhiên tự làm được việc điều chỉnh đàn piano một cách tàm tạm, và cũng được sự khen tặng của vợ. Nhưng cái khoái nhất vẫn là khỏi đau xót, tốn tiền vô lý cho thợ. Dành dụm tiền gửi về cho cha mẹ, các em trong nước đang réo gọi cưu mang. Đúng là một tên Lý toét, quê mùa lại gặp thêm một kỳ tích trong đời trong lãnh vực âm thanh!

Các bạn thân mến, nhiều khi
tôi tự hỏi không biết nhạc sĩ Thiên Phụng Chung Quân còn sống trên thế gian khốn khổ này không? Có lẽ nếu thầy mà biết được thằng học trò quê mùa, xí trai nhất lớp ngày xưa đánh nhịp như múa tay đấm đá, giọng hát cất lên thì người nghe phải bịt tai, lắc đầu... nhưng ngày nay chính nó lại làm được chuyện điều chỉnh dây đàn dương cầm, phân biệt được âm giai cao thấp. Càng kỳ lạ hơn, gần như suốt thời gian phiêu bạt kiếm ăn ở hải ngoại, nó đã có một thời kiếm sống, tiếp cận với âm thanh (dù ở vị trí tên sai vặt). Tôi chắc chắn thầy cũng phải lắc đầu mà đội mồ sống dậy (nếu thầy đã ra người thiên cổ!) mà cười vang với cái “lộn tùng phèo” của tưởng tượng, khó tin!

&

Để kết luận cho một bài viết kể lể về mình, tôi xin mượn vài câu thơ của Tản Đà mô tả cái cảm giác buông xuôi, chán nản của ông khi về già nhìn thấy cái trống không, phi lý của danh và lợi:

Vèo trông lá rụng đầy sân,
Công danh phù thế có ngần ấy thôi!

Với các bạn, tôi có một mong muốn là các bạn đọc xong nếu thích thú thì cho một nụ cười vui tình bạn! Ngược lại, nếu không vui mà tìm được điều gì đáng trách trong bài viết của tôi thì cũng xin phẩy tay mà xí xóa bỏ qua.

Lưu An Vũ ngọc Ruẩn
(Zürich, Cuối tuần tháng 7/2014)




Sự dốt nát và số phận



Hết phần Sự dốt nát và số phận

    « Xem chương trước «      « Sách này có 1549 chương »       » Xem chương tiếp theo »
Tùy bút

Mời xem phần:

Sự dốt nát và số phận




Tùy bút

Lưu An

MỤC LỤC ( 83 )



Quý vị đang truy cập từ IP 216.73.216.60 và chưa ghi danh hoặc đăng nhập trên máy tính này. Nếu là thành viên, quý vị chỉ cần đăng nhập một lần duy nhất trên thiết bị truy cập, bằng email và mật khẩu đã chọn.
Chúng tôi khuyến khích việc ghi danh thành viên ,để thuận tiện trong việc chia sẻ thông tin, chia sẻ kinh nghiệm sống giữa các thành viên, đồng thời quý vị cũng sẽ nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật từ Ban Quản Trị trong quá trình sử dụng website này.
Việc ghi danh là hoàn toàn miễn phí và tự nguyện.

Ghi danh hoặc đăng nhập

Thành viên đang online:
Rộng Mở Tâm Hồn Viên Hiếu Thành Rộng Mở Tâm Hồn Huệ Lộc 1959 Rộng Mở Tâm Hồn Bữu Phước Rộng Mở Tâm Hồn Chúc Huy Rộng Mở Tâm Hồn Minh Pháp Tự Rộng Mở Tâm Hồn minh hung thich Rộng Mở Tâm Hồn Diệu Âm Phúc Thành Rộng Mở Tâm Hồn Phan Huy Triều Rộng Mở Tâm Hồn Phạm Thiên Rộng Mở Tâm Hồn Trương Quang Quý Rộng Mở Tâm Hồn Johny Rộng Mở Tâm Hồn Dinhvinh1964 Rộng Mở Tâm Hồn Pascal Bui Rộng Mở Tâm Hồn Vạn Phúc Rộng Mở Tâm Hồn Giác Quý Rộng Mở Tâm Hồn Trần Thị Huyền Rộng Mở Tâm Hồn Chanhniem Forever Rộng Mở Tâm Hồn NGUYỄN TRỌNG TÀI Rộng Mở Tâm Hồn KỲ Rộng Mở Tâm Hồn Dương Ngọc Cường Rộng Mở Tâm Hồn Mr. Device Rộng Mở Tâm Hồn Tri Huynh Rộng Mở Tâm Hồn Thích Nguyên Mạnh Rộng Mở Tâm Hồn Thích Quảng Ba Rộng Mở Tâm Hồn T TH Rộng Mở Tâm Hồn Tam Thien Tam Rộng Mở Tâm Hồn Nguyễn Sĩ Long Rộng Mở Tâm Hồn caokiem Rộng Mở Tâm Hồn hoangquycong Rộng Mở Tâm Hồn Lãn Tử Rộng Mở Tâm Hồn Ton That Nguyen Rộng Mở Tâm Hồn ngtieudao Rộng Mở Tâm Hồn Lê Quốc Việt Rộng Mở Tâm Hồn Du Miên Rộng Mở Tâm Hồn Quang-Tu Vu Rộng Mở Tâm Hồn phamthanh210 Rộng Mở Tâm Hồn An Khang 63 Rộng Mở Tâm Hồn zeus7777 Rộng Mở Tâm Hồn Trương Ngọc Trân Rộng Mở Tâm Hồn Diệu Tiến ... ...

... ...